Badanie pola magnetycznego – co to jest pole elektromagnetyczne oraz pole magnetyczne
Pole magnetyczne i elektromagnetyczne jest stanem przestrzeni, w którym na ciała mające ładunek elektryczny lub moment magnetyczny, działają siły.W związku z czym czegoś takiego jak badanie pola elektromagnetycznego nie jesteśmy w stanie przeprowadzić we własnym zakresie
.
Występowanie pola elektromagnetycznego w naturze
Wbrew obiegowym opiniom, pola magnetyczne (PM) i elektromagnetyczne (PEM) nie są wymysłem człowieka. W naturze występuje PM Ziemi, promieniowanie kosmiczne czy też promieniowanie elektromagnetyczne, powstające przy uderzeniach piorunów. Jednakże rozwój myśli technicznej spowodował zanieczyszczenie otoczenia antropogenicznymi polami magnetycznymi i PEM dużych mocy. Konsekwencją tych wtrąceń do środowiska naturalnego stało się zapotrzebowanie na badanie pola magnetycznego i badanie pola elektromagnetycznego.
Oddziaływanie PM i PEM na organizm i otoczenie człowieka
Wszelkimi czynnościami życiowymi steruje układ nerwowy, który jest aktywny elektrycznie. PM i PEM indukuje w żywych tkankach pole elektryczne, którego przepływ może powodować:
- utrudnioną koordynację wzrokowo-ruchową, wywołaną przez zaburzenia pracy układu nerwowego i mięśniowego (dla pól małej częstotliwości),
- wzrost temperatury (w polach wysokiej częstotliwości, mierzonej w GHz),
- zmianę w procesach przemiany wolnych rodników,
- wrażenia wzrokowe (tzw. magneto i elektrofosfeny),
- wrażenia słuchowe (zjawisko Freya w ekspozycji na impulsowe promieniowanie mikrofalowe),
- nudności,
- zawroty głowy.
Coś więcej o efektach promieniowania PEM i PM
Są to efekty krótkotrwałe, które ustępują po opuszczeniu miejsca oddziaływania lub spadku jego natężenia. Bardzo często jednak nie ma możliwości opuszczenia strefy oddziaływań czy to ze względu na pracę, czy miejsce zamieszkania. Obserwować wtedy można długotrwałe efekty ekspozycji w postaci:
- zaburzeń układu sercowo-naczyniowego i nerwowego,
- procesów nowotworowych
- zmian w działaniu układu immunologicznego.
Pole elektromagnetyczne zagrażające życiu?
Jak widać, skutki tych oddziaływań mają potencjał wpływania na ogólny stan organizmu oraz utrudniania czynności związanych z codziennym życiem i wykonywaną pracą. Właśnie środowisko pracy jest miejscem, w którym mogą zaistnieć sytuacje bezpośrednio zagrażające życiu i zdrowiu. Dzieje się tak dlatego, że silne PM i PEM powodują unoszenie i nadawanie pędu przedmiotom ferromagnetycznym. Działają one wtedy jak pociski i są w stanie doprowadzić do uszkodzenia ciała a w skrajnych przypadkach – nawet śmierci. Ponadto oddziaływania te mogą generować:
- zakłócenia w działaniu elektronicznej aparatury medycznej (stymulatory serca, pompy infuzyjne),
- zagrożenie dla implantów pasywnych,
- uszkodzenia magnetycznych nośników pamięci
Przedstawione przykłady skutków działania promieniowania elektromagnetycznego dają wyobrażenie, jak istotne są pomiary natężenia pola elektromagnetycznego.
Pomiary PEM. Kto, kiedy i gdzie?
Ze względu na niejednorodność, badanie pola magnetycznego antropogenicznego powinno być wykonywane ilościowo i jakościowo. W jednej przestrzeni mogą się bowiem przenikać promieniowania o różnej częstotliwości (energii), natężeniu i kierunku. Niezbędne do tych czynności mogą okazać się specjalistyczne urządzenia i rzetelna wiedza. Ponadto, ze względu na wymagania BHP, po badaniu pola magnetycznego powinna zostać sporządzona odpowiednia dokumentacja. W jej zakres wchodzą nie tylko wyniki badania pola elektromagnetycznego lecz także określenie metod redukowania jego wpływu na organizm ludzki. Dlatego cały proces badawczy powinno wykonać akredytowane laboratorium. Badaniom powinno poddawać wszelkie stanowiska pracy i ich otoczenie, w których może być generowane PEM, w szczególności zaś:
- stanowiska badań jądrowego rezonansu magnetycznego,
- zakłady elektroenergetyczne,
- linie elektroenergetyczne,
- stanowiska zgrzewarek i spawarek elektrycznych.
Przepisy regulujące zakres badań
Zakres i metodologia badania pola magnetycznego w środowisku pracy określa szczegółowo dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. Laboratoria zajmujące się pomiarami BHP pola elektromagnetycznego znajdują się w większych ośrodkach miejskich, jak np. Poznań.